دنیای پر از تحول امروز، هر زمان عرصه‌ای تازه، پیش روی بشر قرار می‌دهد و فصلی نو آغاز می‌شود. شاید معنای دقیق اصطلاح «کوچک، زیباست» را بتوان در یکی از جدیدترین ورق‌های ابتکارات بشر یعنی «نانوتکنولوژی» یافت.

دنیای پر از تحول امروز، هر زمان عرصه‌ای تازه، پیش روی بشر قرار می‌دهد و فصلی نو آغاز می‌شود. شاید معنای دقیق اصطلاح «کوچک، زیباست» را بتوان در یکی از جدیدترین ورق‌های ابتکارات بشر یعنی «نانوتکنولوژی» یافت.
?? سال پیش، «ریچارد فایمن» متخصص کوانتم نظری و دارنده جایزه نوبل، در سخنرانی معروف خود با عنوان «آن پایین فضای بسیاری هست»، بعد رشد نیافته علم مواد را بررسی کرد. وی معتقد بود «اصول فیزیک، تا آنجا که من توانایی فهم آن را دارم، برخلاف امکان ساختن اتم به اتم چیزها حرفی نمی‌زند».
ریچارد فایمن معتقد بود اگر دانشمندان توانسته‌اند ترانزیستورها و دیگر سازه‌ها را با مقیاس‌های کوچک بسازند، بنابراین ما می‌توانیم آن را کوچک و کوچک‌تر کنیم. در واقع آنها را به مرزهای حقیقی خود در لبه‌های نامعلوم کوانتم، نزدیک کرده‌ایم، به گونه‌ای که یک اتم را در مقابل دیگری به گونه‌ای قرار دهیم که بتوانیم کوچک‌ترین محصول مصنوعی و ساختگی ممکن را ایجاد کنیم.
فایمن در ذهن خود یک «دکتر مولکولی» را تصور کرد که صدها بار از یک سلول، کوچک‌تر است و می‌توان آن را به بدن انسان تزریق کرد تا برای مطالعه و تأیید سلامتی سلول‌ها، انجام اعمال ترمیمی و نگهداری بدن در سلامت کامل، سیر کند.
کلمه «بزرگ» در آن سال‌ها اهمیتی ویژه داشت، اما از زمانی که فایمن، نظرات و منطق خود را بازگو کرد، جهان به سوی کوچک شدن در حرکت بود. از دهه ??، اصطلاح و علم نانوتکنولوژی وارد حوزه دانش بشری شد و این رؤیا به تحقیق پیوست.
بسیاری از صاحب‌نظران و پژوهشگران، نانوتکنولوژی را مساوی آینده دانسته‌اند. برای مثال، کمیته مشاوران رئیس‌جمهور امریکا در علوم و فناوری برنامه ملی نانوتکنولوژی برای سال ???? را محور آینده جهان می‌دانند. صاحب‌نظران معتقدند به دلیل تأثیر نانوتکنولوژی بر بیشتر صنایع و فناوری‌های موجود، متخصصان رشته‌های مختلف بدون گرایش به مباحث نانو در دهه‌های آینده، فرصتی برای رشد نخواهند داشت و شکوفایی فناوری‌های مهمی نظیر صنعت خودرو و قطعه‌سازی بدون بهره‌گیری از نانوتکنولوژی، مختل خواهد شد. توجه به این مسئله برای دانشگاهیان، محققان، مسئولان و صنعتگران، امری ضروری و حیاتی است.
به بیان دیگر، هر صنعت و فناوری که در دنیای جدید به عنوان اولویت کشور در نظر گرفته شود، بدون تسلط بر ابعاد نانو، حرفی برای گفتن ندارد.
توجه به ? موضوع اساسی در این زمینه، مهم است:
?) مدیریت توسعه فناوری
فناوری‌های نوین به دلیل ویژگی‌های خاص خود به مدیریت ویژه برای توسعه، نیاز دارند. برخی ویژگی‌های فناوری‌های نوین عبارتند از:
سرعت زیاد رشد و تجاری شدن، کمبود فاصله تحقیقات تا بازار، دانش محوری، متخصص محوری، نیاز به قوانین و مقررات خاص و نیاز به سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز.
فناوری نانو که جدیدترین عرصه فناوری‌های پیشرفته است به دلیل تأثیر گسترده بر تمام عرصه‌های زندگی، پیش‌بینی بازار هزار میلیارد دلاری در دو سال آینده، بیش رشته‌ای بودن و قرارگیری در ابتدای چرخه عمر فناوری، نیازمند توجه بیشتر به مدیریت کلان توسعه است.
?) جامع‌نگری در آموزش نیروی انسانی
توسعه فناوری‌های نوین به دلیل دانش محوری آنها نیازمند نیروهای متخصص در همه ابعاد توسعه است. امروزه مهمترین زیرساخت لازم برای توسعه فناوری‌های پیشرفته در کشورها، تربیت نیروی انسانی توانمند است.
تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد که برای آموزش نیروی انسانی نباید صرفاً به نیازهای آموزشی و پژوهشی توجه کرد بلکه توجه به حلقه‌های زنجیره فناوری اعم از: آموزش، پژوهش و دستیابی به فناوری، زیرساخت‌ها، صنعت، سرمایه‌گذاری ریسک‌ناپذیر، بازاریابی و غیره ضروری است… .
در مجموع نانوتکنولوژی به عنوان فناوری عام و انقلابی، فرصتی ویژه برای توسعه فناوری در کشور است. وجود نیروی فرهیخته و پیشرفت‌های تکنولوژی در کشور، زمینه‌های پیشرفت نانوتکنولوژی را فراهم کرده است و با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان آینده‌ای روشن و درخشان را برای نانوتکنولوژی، ترسیم کرد.